علم، علامتی کهن از دل ایران باستان

علم، علامتی کهن از دل ایران باستان

علی اکبرپور

شب عاشورا پارسال داشتم از خیابون تیرگان (تهران نو-نظام آباد) رد میشدم که چشمم به این طوق زیبا و بی نظیر خورد و مات و مبهوت، غرق در عظمت و شکوه خیره کنندش شدم و دلم نیومد این لذت و افتخار و با شما شریک نشم.

اگر به قطعات سوار شده بر این عَلَم بنگریم، یک تاریخ فشرده‌ی کامل از اساطیر و افسانه های مقدس ایرانی و چند هزار ساله را یکجا پیش چشمانمان خواهیم دید. 

بر مرکز و پایین تیغه‌ی علم، ایزد مهرِ (خورشید) شیرگونِ شمشیر در دست حضور دارد.

بر دو سر علم، اژدها و مار مقدس ایلامی را می‌بینیم که زمانی نماد باروری و تقدس محسوب می شده است و از طرفی یادآور شانه های ضحاک ماردوش میباشد.

در کنار اینها عقاب (شاهین-سیمرغ) دیده میشود که در اوستا ستوده شده و در داستانهای ایرانی، زال را پرورانده و در زمان هخامنشیان به نشان درفش ملی تبدیل میشود.

انسان-پرنده‌ی مرموز و دیرینه‌ی تمدن مارلیک را که بر سردر دروازه ملل در تخت جمشید و نقاط بسیار دیگر می توانیم ببینیم نیز به صورت براق یا سواری که پیامبر را به معراج میبرد بر روی علم دیده میشود.

نمونه دیگر، تبرزین قوم والهالا میباشد که نماد اقوام آریایی‌ باستانی نیز بوده است، چنانچه در میان صوفیان و درویشان نیز هنوز باقی مانده و در اینجا به خوبی قابل مشاهده است.

مورد دیگر (کف دستی با پنج انگشت) میباشد که بر روی بسیاری از کتل ها و علم ها وجود دارد که در ایران ریشه ای بیش از پنج هزار سال دارد که در میان بسیاری از سنگ نگاره ها باقی مانده و به صورت چلیپایی به عنوان نماد انوار خورشید مورد استفاده قرار میگرفته و بسیار مقدس بوده است.

همچنین است نماد سرو زرتشتی در مرکز و شاه تیغ علم که برای قرنها در ایران زمین علامت انسان کامل و ابرپهلوانِ مقدس بوده است و نمونه بارزتر آن در ستون های تخت جمشید به زیبایی سرافرازی می کند و جالب تر اینکه در تمامی ادبیات کهن و اشعار ایرانی، سرو نمادی برای آزادگی و ایران محسوب شده است.

علاوه بر تمام این نشان های ریشه دار و عمیق در فرهنگ و اساطیر ایرانی چیزی که بیشتر از همه من و به این علامت و طوق زیبا جلب کرد کلاهخود رستم از کله دیو و گرز گاوسار فریدون (ضحاک=اژدها کش) بود که بی نظیر و شگفت انگیز تمام داستان ها و روایات باستانی ایران را با هم گره زده و این طوق با شکوه و ایرانی را تبدیل به نشانی مقدس از دل تاریخ روایی و مقدس ایران کرده است که پس از گذر هزاره ها ، همچنان تقدس خود را حفظ کرده و در قالب مراسم محرم، سوگ سیاوش و پرستش ایزدان و دلیری های فریدون و گرشاسپ و رستم را یادآوری می کند که به یکی از با ابهت ترین مقدسات کاروان های عزاداری تبدیل شده است.
و امروز کسانی که بر زیر این علم و نشان کهن ایرانی می روند سعی میکنند آیین های ویژه ای رو رعایت کنند تا همچنان پهلوانی که این درفش نیاکان ایران زمین را به دوش میکشد، بتواند سمبلی از پهلوانان اژدهاکش و قهرمانان ایران زمین را فرایاد بیاورد.

علی اکبرپور- تاسوای 1396

#پی_نوشت:
این عکس و خودم از روی این علم گرفتم و چوب دار آن، شخصی به نام حاج حسین بود که تاریخچه شکل گیری و خرید اون رو برام تعریف کرد و همین موضوع باعث شد تا من ساعت ها غرق تماشای این شاهکار اساطیری باشم.

برچسب‌ها: علم, محرم, علامت کشی, علی اکبرپور ali akbarpour ایران بومیش - جستجو در تاریخ...