توصیف كارستن نيبور از عزاداری ایرانیان در روز عاشورا

 علی اکبرپور

شيعه‌ها هر سال به مدت ده روز، با برپا ساختن مراسم عزادارى، ياد حسين را زنده نگه مى‌دارند. در ايران كه مركز شيعه‌ها است، گاهى شيعه‌ها در مراسم عزادارى چنان تحت تأثير عقايد و احساسات مذهبى خود قرار مى‌گيرند، كه با ميل زيادى مى‌توانند يك سنى را به قتل برسانند و فكر مى‌كنند اگر دست به چنين كارى بزنند ثواب مى‌كنند. از اينروى به صلاح همه پيروان دين‌هاى ديگر است كه در روزهاى عزادارى خانه خودشان را ترك نكنند.
با اينكه شيعه‌ها در خارك براى برگزارى مراسم مذهبى خود آزادى عمل دارند، به خاطر وجود سني‌ها كه كمتر ازشيعه‌ها نيستند و هم‌چنين به خاطر حضور هلندي‌ها نمى‌توانند در برگزارى اين مراسم مبالغه بكنند. حاكم خارك، به منظور جلوگيرى از ايجاد مزاحمت براى پيروان مذهب‌هاى ديگر، دستور داده بود، تا در دهه اول محرم كسى در خيابان‌ها به صداى بلند ناله و زارى نكند. ازاين‌روى شيعه‌ها مراسم مذهبى دهه اول محرم را در خارج شهر برگزار مى‌كردند.
چون من عزادارى شيعه ها را نديده بودم، روز عاشورا به خاطر من به آنها اجازه داده شد كه با دسته‌هايشان وارد شهر بشوند و در ميدان بزرگ مراسم شبيه‌خوانى راه بيندازند. تقريبا همه مسلمانان ساكن خارك در اين ميدان جمع شده بودند. اما تشخيص شيعه‌ها از سنى ها خيلى آسان بود. چون سنى‌ها، با اينكه از سرنوشت نوه پيغمبرشان به هيجان آمده بودند، با آرامش به تماشاى شبيه‌خوانى مشغول بودند. درحالى‌كه شيعه‌ها به سينه خود مى‌زدند و با ناله و زارى غم و اندوه خودشان را نشان مى‌دادند و عده زيادى حسين! حسين! گويان به شدت گريه مى‌كردند.

علی اکبرپور - ali akbarpour

منبع: «سفرنامه كارستن نيبور، ترجمه پرویز رجبی، برگ 189»